تاریخچه قلیان کشیدن
قلیان چگونه اختراع شد؟
اولین بار ابوالفتح گیلانی (متوفی ۱۵۸۸)
پزشک ایرانیِ دربار اکبر اول، سلطان مغول هند بود که دود تنباکو را از یک ظرف آب عبور داد تا آن را خالص‌تر و سرد نماید و از این طریق قلیان که در شبه قاره
به حقّه معروف است را ابداع نمود.
قلیان کشیدن در ایران از چه زمانی آغاز شد؟
مورخان می‌گویند احتمالاً کشیدن قلیان که اختراع هندی - ایرانی است، از زمان شاه طهماسب اول آغاز شده و در دوره قاجار فراگیر شده است؛ آنطور که توانست محملی
برای یک حرکت اعتراضی در عصر ناصرالدین شاه باشد.
ممنوعیت کشیدن قلیان در زمان ناصرالیدن شاه
"نهضت تنباکو" جنبشی اجتماعی در اعتراض به اعطای امتیاز انحصاری تنباکو به شرکت "رِژی" به مدت 55 سال بود که طی آن با فتوای آیت‌الله میرزای شیرازی استعمال
توتون و تنباکو حرام اعلام شد و مردم با شکستن قلیان‌ها اولین مبارزات ضداستعماری خود را کلید زدند.
روزی که میرزای شیرازی حکم حرام بودن استعمال توتون و تنباکو را صادر کرد، در تهران تا بعدازظهر مردم همه قلیان‌ها را شکستند و انبارهای توتون و تنباکو را به
آتش کشیدند؛ حتی در یکی از شهرها، تعدادی از جوانان به خانه حاکم هجوم بردند تا او را از قلیان کشیدن منع کنند و به او گفتند: آقا میرزا فرمودند استعمال تنباکو،
محاربه با امام زمان(عج) است! ما اجازه نمی‌دهیم تو به جنگ با امام زمان بروی!
در کاخ شاه نیز زنان قلیان‌ها را شکستند و وقتی ناصرالدین شاه از انیس‌الدوله پرسید: «خانم، چرا قلیان‌ها را از هم جدا و جمع می‌کنند؟» او جواب می‌دهد: «برای
آنکه قلیان حرام شده». ناصرالدین شاه روی در هم کشیده، می‌گوید: «که حرام کرده؟» انیس‌الدوله با همان حال می‌گوید: «همان کس که مرا به تو حلال کرده». شاه بعد
از آن هیچ نگفت و برگشت و برای آنکه مبادا به احترامش لطمه‌ای وارد شود، بعد از آن به هیچ‌یک از نوکران خود دستور نمی‌داد قلیان بیاورند و در تمام دربار قلیان‌ها
را جمع کردند.
شاید این اولین ممنوعیت مصرف قلیان بود، اما بعد از آن در طول تاریخ چندین بار نه به علت تحریم تنباکو بلکه به دلایل اجتماعی و پزشکی شاهد ممنوعیت
چندباره و آزاد شدن مجدد مصرف قلیان در کشور بوده‌ایم.
بپذیریم یا نپذیریم، انگار سال‌های اخیر قلیان خودش را به جامعه ایرانی تحمیل کرده است و دیگر برخی جوانان چه زن و چه مرد گوی عاشقی را از ناصرالدین شاه ربوده‌اند،
آنچنان که دیگر لازم نیست حتماً به قهوه‌خانه‌ها یا سفره‌خانه‌های سنتی بروی تا آن را ببینی، از هر کجای شهر که بگذری، از تفرجگاه‌ها و پارک‌ها گرفته تا حتی
راسته‌های خرید و مقابل مغازه‌ها، اقبال جادویی به قلیان احساس میشود. این تازه جدای از حضور پررنگ آن در اندرونی خانه‌ها و خوش‌رقصی‌اش در تجمعات فامیلی و
خانوادگی است.